Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest bardzo wygodną formą prowadzenia działalności. Spółka taka posiada osobowość prawną i swój majątek, którym to odpowiada za swoje zobowiązania finansowe. Jednak należy pamiętać, że majątek spółki nie zawsze może wystarczyć do zaspokojenia potencjalnych wierzycieli. Dlatego też Członek Zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinien bardzo starannie i uważnie badać sytuację finansową zarządzanego przez siebie podmiotu. Ale co tak naprawdę się stanie gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie posiada majątku z jakiego można zaspokoić zobowiązania wierzycieli?
Z pomocą przychodzi artykuł 299 ksh:
§ 1. Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.
Podkreślić należy, że określone zobowiązanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością musi zaistnieć w czasie, kiedy dana osoba była członkiem zarządu spółki, natomiast bezskuteczność egzekucji tego zobowiązania przeciwko spółce może powstać w czasie pozostawania przez tę osobę członkiem zarządu, czy to już po jej odwołaniu z zarządu. Ustalenie przesłanki bezskuteczności egzekucji może nastąpić na podstawie każdego dowodu, z którego wynika, że spółka nie ma majątku pozwalającego na zaspokojenie wierzyciela pozywającego członków zarządu. W szczególnie uzasadnionych wypadkach może on pozwać członka zarządu tej spółki na podstawie art. 299 § 1 KSH bez uprzedniego uzyskania tytułu egzekucyjnego przeciwko spółce (Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 2006-12-13 II CSK 300/06 (numer 88372). W takiej sytuacji wierzyciel może dochodzić zaspokojenia swojego świadczenia, które ma względem spółki, z majątków osobistych członków zarządu.
Zatem czy będąc Członkiem Zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością można uchylić się od odpowiedzialności za jej długi?
Można, pod warunkiem że:
Art. 299 ksh § 2. Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.
A teraz do rzeczy:
1) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu – rozumieć przez to należy taki moment, w którym wprawdzie wszystkich wierzycieli nie da się już zaspokoić, ale istnieje jeszcze majątek spółki pozwalający na co najmniej częściowe zaspokojenie jej wierzycieli w postępowaniu upadłościowym (Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 2018-03-15 III CSK 398/16 (numer 1781987),
2) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy – jest to najtrudniejsza przesłanka, ponieważ z założenia mandat Członka Zarządu wiąże się z obowiązkiem do dochowania staranności uwzględniającej zawodowy charakter jego działalności. Lecz można wyobrazić sobie wyjątkowe sytuacje takie jak długotrwała choroba, czy niedopuszczenie Członka Zarządu do informacji dotyczących spółki, pod warunkiem jednak podejmowania czynności w tym celu idących (tak A. Rachwał, w: Włodyka, System PrHandl, t. 2A, 2007, s. 1037). Niektórzy również w kategoriach braku winy uznają niezłożenie wniosku przez odwołanego członka zarządu, gdy fakt ten nie został wykazany w rejestrze (tak A. Karolak, w: A. Mariański, A. Karolak, Odpowiedzialność członków zarządu, s. 60),
3) pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody – brak szkody oznacza, że delikt członka zarządu polegający na niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości, jak również związany z oraz niewydaniem postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu nie zmniejszył możliwości zaspokojenia się wierzyciela z majątku spółki (tak: A. Szajkowski, M. Tarska, w: Sołtysiński, Szajkowski, Szumański, Szwaja, Komentarz KSH, t. II, 2005, s. 968; Kidyba, Komentarz KSH, t. I, 2005, s. 1334; A. Rachwał, w: Włodyka, System PrHandl, t. 2A, 2007, s. 1037; A. Karolak, w: A. Mariański, A. Karolak, Odpowiedzialność członków zarządu, s. 63). Przesłanką odpowiedzialności członka zarządu jest więc także związek przyczynowy pomiędzy tymi zdarzeniami a zaspokojeniem się wierzyciela.
Podsumowując należy zauważyć, iż modelowym rozwiązaniem przyjętym przez Ustawodawcę w celu zwolnienia się z odpowiedzialności za długi spółki przez Członka Zarządu jest złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub wniosku o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo wniosku o zatwierdzenie układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu. Zatem należy starannie pilnować spraw spółki i na bieżąco analizować jej kondycję finansową.